Cieszyn - Rotunda św. Mikołaja

Rotunda romańska jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem Ziemi Cieszyńskiej. Została zbudowana w XI wieku i przez szereg lat była kaplicą grodową (zamkową) pod wezwaniem św. Mikołaja. Jest to okrągła budowla wykonana z kamieni wapiennych. Do nawy głównej przylega od wschodu półkolista absyda. 

Klucz do Rotundy

Kropielnica

W zachodniej części nawy znajduje się empora wsparta na kolumnach i półkolumnach wykonanych z piaskowca, na którą prowadzą schody znajdujące się wewnątrz muru rotundy. Z drugiej strony empory znajduje się, zamurowane obecnie, łukowate wejście prowadzące przypuszczalnie do palatium - siedziby kasztelana. Rotunda, jako jedyna murowana budowla grodu, służyła za najważniejszy punkt oporu na wypadek wojny. Spełniała również funkcję ośrodka administracji kościelnej cieszyńskiej kasztelanii. Przy rotundzie znajdował się przypuszczalnie najstarszy cmentarz Cieszyna, gdzie chowano naczelników kasztelanii, członków ich rodzin oraz rycerzy.

Ołtarz

Podświetkone wnętrze

Surowe wnętrze

W XIV wieku kaplica zamkowa została poddana przebudowie, w wyniku której podwyższono poziom wnętrza i położono posadzkę. W czasie pożaru w II połowie XV wieku rotunda uległa częściowemu uszkodzeniu. W 1839 roku - podczas prac związanych z przebudową kompleksu zamkowego, którą zaprojektował Józef Kornhäusel - kościół został przebudowany w stylu klasycystycznym. Prace konserwatorskie prowadzone w latach 1947-1955 przywróciły romański charakter rotundy. Obecnie przy różnych okazjach organizowane są tutaj koncerty.